Νικήτας Κακλαμάνης - Δημογραφικό- Από τα 11,2 εκατομμύρια το 2005 στα 10,4 εκατομμύρια το 2020

Χαιρετισμός του Προέδρου της Βουλής Νικήτα Κακλαμάνη στο Forum τού Ελεύθερου Τύπου: «Το δημογραφικό και η Ελλάδα του 2040: οικογένεια, οικονομία και σύγχρονος τρόπος ζωής»

Κυρίες και κύριοι,
φίλες και φίλοι,

είναι ιδιαίτερη η χαρά να συμμετέχω κι εγώ σήμερα μαζί σας στην εξαιρετική πρωτοβουλία της ιστορικής εφημερίδας “Ελεύθερος Τύπος” και των ανθρώπων του, με άξονα το Δημογραφικό.
Εδώ στο Ζάππειο -με τη συνδρομή κορυφαίων επιστημόνων και εκπροσώπων της δημόσιας ζωής- θα επιχειρήσετε να δώσετε απαντήσεις σε ερωτήματα και αγωνίες που διατρέχουν το πεδίο τής οικογένειας, της οικονομίας και γενικότερα της ζωής όπως την ξέρουμε.

Πριν από αιώνες, ο Κικέρων ανέφερε χαριτολογώντας: «πολλά παιδιά-πολλές σκοτούρες. Αλλά κανένα παιδί - καμιά χαρά». Παρ’ όλες λοιπόν τις σκοτούρες, όλοι γνωρίζουμε είτε ως γονείς, είτε ως μέλη τής ευρύτερης οικογένειας, ότι τα παιδιά δεν είναι απλώς μια δική μας ζωτική επιθυμία βασισμένη στην αγάπη και την αφοσίωση, αλλά και ένα πολύτιμο κεφάλαιο, που αφιερώνεται στο μέλλον της πατρίδας.

Για αυτό ακριβώς το έμψυχο κεφάλαιο και για αυτό το κοινό μέλλον, τα μηνύματα που λαμβάνουμε εδώ και χρόνια, αναφορικά με την εξέλιξη των δημογραφικών δεικτών μας, είναι ανησυχητικά. Τόσο που μας θέτουν εύλογα σε συναγερμό.

Τα στοιχεία μαρτυρούν μια άβολη αλήθεια για τον ελληνικό πληθυσμό: από τα 11,2 εκατομμύρια του 2005, φτάσαμε στα 10,4 το 2020 και, συνεχίζοντας πτωτικά, οι εκτιμήσεις για το 2050 κάνουν λόγο για 9,03 για να φτάσουν πιθανώς στο τέλος τού αιώνα στα 6,3 εκατομμύρια πληθυσμού. Ένα σενάριο εξόχως δυστοπικό, αλλά υπαρκτό ως ενδεχόμενο...

Φυσικά οι παράγοντες που συντείνουν στη δυσμενή αυτή εξέλιξη, δεν αφορούν μόνο στα φτωχά ποσοστά γεννήσεων, που μας δίνουν έναν εξαιρετικά χαμηλό δείκτη γονιμότητας στο 1,3. Μαζί τους υπολογίζεται τόσο η γήρανση του πληθυσμού, όσο και τα οικονομικά δεδομένα που αποτρέπουν από τη δημιουργία οικογένειας ή οδηγούν σε μεταναστευτικές εκροές.

Βέβαια, οι δυσμενείς αυτές μεταβολές δεν είναι αμιγώς εθνικό ζήτημα. Σε ολόκληρη τη γηραιά ήπειρο παρατηρούνται ανάλογα φαινόμενα, που έχουν συμπαρασύρει στον κατήφορο και τα αντίστοιχα οικονομικά μεγέθη της Ευρωζώνης. Η Morgan Stanley προσφάτως σε μελέτη της επεσήμανε ότι η γήρανση του πληθυσμού και η συρρίκνωση των εργασιακά ενεργών ηλικιών κατά 6,5%, θα επιφέρει μείωση του ΑΕΠ της Ευρωζώνης κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2040.
Από όποια, λοιπόν, όψη και να το προσεγγίσουμε, το Δημογραφικό παραμένει ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα που απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση σε βάθος δεκαετιών, ώστε να φέρει αποτελέσματα στο απώτερο μέλλον.

Σε αυτή την κατεύθυνση, η Ελληνική Πολιτεία εκπόνησε πέρυσι ένα δυνατό Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό. Στον πυρήνα του έχει συμπεριλάβει ένα πλέγμα μέτρων ευνοϊκών για την οικογένεια, για την ενίσχυση της απασχόλησης, για την ευζωία τού ώριμου πληθυσμού, καθώς επίσης και για την τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, σε συνδυασμό με την εντατική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση τής κοινωνίας των πολιτών.

Παράλληλα με το Εθνικό Σχέδιο, πριν από 20 μέρες, κυρώθηκε και το αντίστοιχο οικονομικό πλέγμα μέτρων, τα οποία ενσωματώθηκαν στο Νόμο 5246/2025. Κάτω από την ομπρέλα με τίτλο “Φορολογική μεταρρύθμιση για το δημογραφικό και τη μεσαία τάξη - Μέτρα στήριξης για την κοινωνία και την οικονομία” συγκεντρώθηκαν προσεκτικά όλα τα απαιτούμενα βήματα για τη μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων και την ταυτόχρονη αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, για την ευρεία βάση του πληθυσμού και κυρίως για τις οικογένειες.

Ανάμεσα στα μέτρα αξίζει να αναφέρω τη μείωση κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες των συντελεστών για εισοδήματα έως 40.000 ευρώ. Τις ειδικές μειώσεις για οικογένειες με παιδιά και το μηδενισμό φόρου για τους πολύτεκνους με εισόδημα έως 20.000 ευρώ, αλλά και για τους νέους έως 25 ετών. Τη σταδιακή κατάργηση του ΕΝΦΙΑ στις κύριες κατοικίες μικρών οικισμών, τη μείωση του ΦΠΑ στα ακριτικά νησιά μας, καθώς και τις επιπλέον διευκολύνσεις για ελεύθερους επαγγελματίες και δη για τις νέες μητέρες.

Στον ίδιο Νόμο υπάγονται και στοχευμένες μισθολογικές παρεμβάσεις για την Αστυνομία, την Πυροσβεστική, το Λιμενικό Σώμα, τους Σωφρονιστικούς Υπαλλήλους και για αρκετές ακόμα ειδικές κατηγορίες υπαλλήλων.
Συνοψίζοντάς το με λίγα λόγια, πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανακούφισης της μεσαίας τάξης και των οικογενειών τους. Μια γενναία κίνηση με συνολικές παροχές της τάξεως του 1,76 δισ. ευρώ, που θα δώσει την απαραίτητη ανάσα και το κίνητρο για να πάει η Ελλάδα μπροστά.

Κυρίες και κύριοι,
φίλες και φίλοι,

όπως προείπα, θα ήμασταν αφελείς αν πιστεύαμε ότι η συντονισμένη δράση, όπως αυτή που έχει αναλάβει η Πολιτεία, θα έφερνε αύριο τα επιθυμητά δημογραφικά αποτελέσματα. Όπως επίσης, είναι αυτονόητο ότι ένα “baby boom”, σαν αυτό που παρατηρήθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πιθανότατα δε θα ξανασυμβεί ποτέ. Τόσο στην Ελλάδα, όσο και στον κόσμο. Ωστόσο με τις κατάλληλες κινήσεις μπορούμε να αναχαιτίσουμε τη δική μας πτωτική τάση μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Και αυτό από μόνο του είναι μια πολύτιμη πράξη ευθύνης και σεβασμού προς τις επόμενες γενιές.

Σε αυτή την εθνική προσπάθεια κανείς δεν περισσεύει. Ειδικά οι εξαίρετοι επιστήμονες και οι έμπειροι εκπρόσωποι φορέων, που έχω τη χαρά να συναντώ εδώ σήμερα. Γιατί όλοι τους -μαζί με εμάς- έχουν τις ίδιες ανησυχίες και το ίδιο όραμα για το μέλλον.
Ένα όραμα με έναν κεντρικό συμβολισμό: το παιδί, που έχουμε στο νου μας. Το παιδί που αν το υπερασπιστούμε, υπάρχει ελπίδα (Από στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου: “Υπερασπίσου το παιδί γιατί αν γλιτώσει το παιδί υπάρχει ελπίδα”) .

Έχω λάβει την απόφαση για την επανασύσταση της Ειδικής Επιτροπής της Βουλής για το Δημογραφικό προκειμένου τα κόμματα του Κοινοβουλίου να καταλήξουν σε ένα τελικό συμπέρασμα για το σοβαρότατο αυτό ζήτημα το οποίο ν’ αποτελέσει οδηγό για όλες τις επόμενες κυβερνήσεις.