ΟΠΕΚΕΠΕ: Αγροτικές ενισχύσεις τέλος χωρίς αναµορφωµένο Σχέδιο ∆ράσης

Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστας Τσιάρας, μας έλεγε περί παράτασης για το Σχέδιο ∆ράσης µέχρι τον Φλεβάρη του 2026 και αιφνιδίως μαθαίνουμε πως από τις αρχές Αυγούστου έχουμε διορία έως τις 2 Οκτωβρίου για να παρουσιάσουμε ως χώρα ένα αναµορφωµένο Σχέδιο ∆ράσης του συστήµατος αγροτικών ενισχύσεων.

Ειδάλλως η Ευρωπαική Επιτροπή έχει δικαίωµα να παγώσει προσωρινά τις πληρωµές προς τη χώρα µας µέχρι να αποδείξουμε ότι τα µέτρα συµµόρφωσης εφαρµόστηκαν, ενώ κανείς δεν είναι σίγουρος αν πραγματικά πήραμε παράταση μέχρι τις 2 Νοεμβρίου για τις αλλαγές στο ΟΠΕΚΕΠΕ, ούτε αν θα είμαστε έτοιμοι και με νέο σχέδιο δράσης.

Από τους Συνεταιρισμούς και την ΕΘΕΑΣ προσφυγή στη δικαιοσύνη

H κατάσταση σχετικά με την ολοκλήρωση της καταβολής ενισχύσεων έτους 2024, ύψους 450 εκατ. ευρώ, έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδο και ως εκ τούτου οι Συνεταιρισμοί και η ΕΘΕΑΣ, υπερασπιζόμενοι τα συμφέροντα των παραγωγών, ανακοίνωσαν πως θα αναζητήσουν τυχόν ποινικές ευθύνες για το γεγονός ότι δεν πραγματοποιήθηκε η καταβολή των ενισχύσεων μέχρι τα τέλη του Ιουνίου 2025.

Και αυτό γιατί οι έλεγχοι για τον εντοπισμό παρατυπιών ή απατών που αφορούν μειοψηφία αγροτών καθώς και τρίτων και ενδιάμεσων, δεν μπορεί να έχει τελικά, ως αποτέλεσμα, τη στέρηση των ενισχύσεων σε εκατοντάδες χιλιάδες παραγωγούς και στην παραγωγική τους δραστηριότητα.

Συνεπώς έχουμε διορία έως τις 2 Οκτωβρίου ή και στις 2 Νοεμβρίου σύμφωνα με τον Υπουργό, για να παρουσιάσει ένα αναµορφωµένο Σχέδιο ∆ράσης του συστήµατος αγροτικών ενισχύσεων, αλλιώς η Ελλάδα µε βάση επιστολή της DG Agri προς τις εθνικές αρχές, η Επιτροπή έχει δικαίωµα να παγώσει προσωρινά τις πληρωµές προς τη χώρα µας (π.χ. µηνιαίες / ενδιάµεσες), µέχρι να αποδείξει ότι τα µέτρα συµµόρφωσης εφαρµόστηκαν.

Μάλιστα την αρχική διορία της 2ας Οκτωβρίου επιβεβαίωσε ο κ. Τσιάρος που αποκάλυψε πως η σχετική επιστολή στάλθηκε στις 2 Αυγούστου 2025.

Σε ποιους τοµείς δεν συµµορφώνεται η Ελλάδα σύµφωνα µε την Επιτροπή

Σύστηµα Αναγνώρισης Αγροτεµαχίων (ΣΑΑ)

Η Επιτροπή ζητά οι ορθοφωτογραφίες που χρησιµοποιούνται να είναι ηλικίας όχι πέραν των 3 ετών (άρθρο 2 παρ. 5 του κανονισµού (ΕΕ) 2022/1172). Το σχέδιο προβλέπει ότι η επικαιροποίηση αυτού θα ολοκληρωθεί το 2026. Η Επιτροπή θεωρεί ότι αυτό σηµαίνει πως οι εικόνες του 2023 δεν θα είναι συµβατές για τις αιτήσεις του 2027.  Ζητείται λοιπόν πρόσθετο βήµα τον Μάιο του 2026 για να αποκτηθούν νέες εικόνες για τα εδάφη που τώρα καλύπτονται από φωτογραφίες του 2023. 

Η µεθοδολογία που χρησιµοποιεί η Ελλάδα για τον προσδιορισµό της Μέγιστης Επιλέξιµης Έκτασης (ΜΕΕ), ειδικά για αγροτεµάχια µε διάσπαρτα µη επιλέξιµα χαρακτηριστικά,  θεωρείται λανθασµένη και χρειάζεται αξιολόγηση ποιότητας βαθµονόµησης.

Επίσης. υπάρχουν ζητήµατα µε την επιλεξιµότητα εκτάσεων µε φυσικά ή άλλα ειδικά µειονεκτήµατα (οι χάρτες / περιοχές που ορίζονται πρέπει να είναι σε επίπεδα που καθορίζονται σαφώς). 
Σύστηµα ∆ιαχείρισης & Ελέγχων ΟΣ∆Ε

∆εν υπάρχει πρόβλεψη για συγκεκριµένες δράσεις για το 2025 σε τοµείς υψηλού κινδύνου σφαλµάτων.

Επιτόπιοι έλεγχοι και έλεγχοι διοικητικοί: ενώ υπάρχουν σχέδια για χρήση βάσεων δεδοµένων, µηχανογραφικών ελέγχων, δεν υπάρχει ξεκάθαρη δέσµευση για «δοκιµές επικύρωσης» των δεδοµένων αυτών (validation) ώστε να ελεγχθεί η ορθότητά τους. 

Το έγγραφο για την ανίχνευση της καταστρατήγησης (π.χ. τεχνητές συνθήκες) θεωρείται από την Επιτροπή ότι δεν καλύπτει όλους τους σηµαντικούς κινδύνους: Για παράδειγµα απόδειξη της άσκησης γεωργικής δραστηριότητας, παρεµβάσεις µε κατώτατα όρια, υψηλές µονάδες ενίσχυσης κλπ. Επίσης τα σενάρια που παρουσιάζονται είναι λίγα και η περιγραφή των διαδικασιών είναι γενική.

Έλεγχος γεωργικής δραστηριότητας και κατοχής της γης

∆εν υπάρχει επαρκής πρόβλεψη για ελέγχους γεωργικής δραστηριότητας σε όλους τους τύπους γης. Το σχέδιο αναφέρει ελέγχους για αρόσιµη γη και µόνιµες καλλιέργειες, αλλά όχι για µόνιµους βοσκότοπους ή άλλους τύπους γης. 
Επίσης, δεν υπάρχει γεωχωρικός διασταυρωτικός έλεγχος (spatial cross-check) µεταξύ των εκτάσεων που δηλώνονται στο ΣΑΑ και των εκτάσεων που δηλώνει ο γεωργός ότι έχει στη διάθεσή του, βάσει κτηµατολογίου.

Συνδεδεµένη στα αιγοπρόβατα

∆ιαπιστώθηκαν σοβαρές ελλείψεις όσον αφορά τον έλεγχο των όρων επιλεξιµότητας, ιδίως:
-οι διασταυρωτικοί έλεγχοι µεταξύ διαφορετικών βάσεων δεδοµένων,
-η επιλογή δείγµατος µε κριτήριο κινδύνου,
-το χρονοδιάγραµµα των επιτόπιων ελέγχων .
Η Επιτροπή ζητά πιο συγκεκριµένα µέτρα (π.χ. καλύτερη ιχνηλασιµότητα των ζώων, αντικατάσταση του ηλεκτρονικού ενωτίου µε βώλο, ατοµική καταχώριση κάθε ζώου) ώστε να διασφαλιστεί ότι οι όροι επιλεξιµότητας τηρούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της υποχρεωτικής περιόδου. 

Δεν ευθύνονται οι έλεγχοι για τις καθυστερήσεις των πληρωμών στους αγρότες

Στην ιδιαίτερα καθυστερημένη έναρξη των περσινών δηλώσεων ΟΣΔΕ και τη μη επαρκή ανταπόκριση του συστήματος υποβολής, σε συνδυασμό με ελλείψεις ή αντιφατικές οδηγίες και χειρισμούς από τον ΟΠΕΚΕΠΕ, αποδίδει η ΕΘνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών την σχεδόν τρίμηνη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση πίστωσης 450 εκατ. ευρώ για το Έτος Ενίσχυσης 2024.

Όπως εξηγεί η ΕΘΕΑΣ στην σχετική επιστολή με αποδέκτες τόσο τους ιθύνοντες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης όσο και τον αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης, Κωστή Χατζηδάκη, οι καθυστερήσεις έχουν προκαλέσει σοβαρή οικονομική ζημιά σε παραγωγικούς αγρότες και συνεταιρισμούς, οι οποίοι σε καμία περίπτωση δεν ευθύνονται για την σημερινή κατάσταση έλλειψης ρευστότητας.

Επιπλέον, η ΕΘΕΑΣ αρνείται να αποδεχθεί ως επαρκή δικαιολογία τους επιπλέον ελέγχους έκδοσης πιστοποιητικών για τα Βιολογικά και τα Οικολογικά Σχήματα όσο και την μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ.

Οι αρμόδιοι είχαν εδώ και πολύ καιρό ενημερωθεί για τις αδυναμίες, ενώ όλα τα προβλήματα είχαν δημιουργηθεί πολύ πριν από τις 30 Ιουνίου 2025 και δεν δικαιολογείται η εμφάνισή τους από τις διαδικασίες μεταφοράς του εποπτευόμενου ΟΠΕΚΕΠΕ κάτω από την «σκεπή» της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων.

Κλείνοντας, σημειώνεται πως η ίδια διαδικασία χειρισμών επαναλήφθηκε για το ΟΣΔΕ 2025, κάτι που δημιουργεί σοβαρούς φόβους πως θα επαναληφθούν τα προβλήματα πληρωμών του 2024 και η ζημιά θα είναι πλέον σωρευτική.