Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Δημογραφική κατάρρευση

Οι Σέρρες, το Κιλκίς και η Πέλλα αναδεικνύονται πρωταθλητές στην πληθυσμιακή συρρίκνωση στην Κεντρική Μακεδονία, ενώ καταγράφεται εξαιρετικά υψηλή αύξηση της ηλικιακής κατηγορίας 80+ και ταυτόχρονη κατάρρευση των ηλικιών 0-39, με κορύφωση στη μείωση της ηλικιακής ομάδας 30-39 ετών.

Συνολικά ο πληθυσμός της Κεντρικής Μακεδονίας μειώθηκε την τελευταία δεκαετία κατά 5,7% και ανέρχεται σε 1.778.896 κατοίκους, ενώ ταυτόχρονα ανησυχητικά είναι όλα τα ευρήματα έρευνας για το δημογραφικό στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία παρουσιάζει τον ταχύτερο ρυθμό συρρίκνωσης του πληθυσμού στην Ελλάδα, με σοβαρές προεκτάσεις στους τομείς της εργασίας, της υγείας και της αναπτυξιακής δυναμικής.

Από την μία έχουμε γήρανση του πληθυσμού και από την άλλη οι γεννήσεις μειώνονται σταθερά, με τους θανάτους να υπερβαίνουν κατά πολύ τις γεννήσεις και την τεκνοποίηση να μετατίθεται σε μεγαλύτερες ηλικίες

Η ακρίβεια το σημαντικότερο πρόβλημα Το εργασιακό η κύρια αιτία του δημογραφικού

Η Κεντρική Μακεδονία χάνει πληθυσμό με ταχύτερο ρυθμό από τον εθνικό μέσο όρο και οι μισοί νέοι σκέφτονται να μετακομίσουν εκτός Κεντρικής Μακεδονίας (είτε εσωτερικό είτε εξωτερικό) και ένα σημαντικό ποσοστό -το 30%- των πολιτών ηλικίας 17-44 ετών δεν επιθυμούν ή διστάζουν να τεκνοποιήσουν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας υφίσταται μια έντονη πληθυσμιακή συρρίκνωση με ελάχιστες μόνο εξαιρέσεις.

Αποθαρρυντικά είναι και τα στοιχεία γεννήσεων-θανάτων, που καταδεικνύουν ότι η δημογραφική αναπαραγωγή έχει αποδυναμωθεί και η καθυστερημένη τεκνοποίηση δεν μπορεί πλέον να αντισταθμίσει τη μείωση.

Οι γεννήσεις καταγράφουν σταθερή μείωση σε όλες τις περιφερειακές ενότητες και οι θάνατοι υπερβαίνουν κατά πολύ τις γεννήσεις, παρουσιάζοντας μία αναλογία 2 προς 1.

Συγκεκριμένα, το 2024 η Περιφέρεια κατέγραψε 11.256 γεννήσεις έναντι 21.868 θανάτων, ενώ ενδεικτικό της νέας τάσης που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια είναι ότι η τεκνοποίηση μετατοπίζεται σε ηλικίες 30–39 σε αντίθεση με τις ηλικίες 20–29 στις οποίες η επιθυμία για τεκνοποίηση καταρρέει.

Όπως προκύπτει από την έρευνα κοινού της Palmos Analysis, 4 στους 10 πολίτες που δεν έχουν παιδιά δηλώνουν ότι είτε δεν θέλουν να αποκτήσουν είτε ότι δεν είναι σίγουροι αν θα τεκνοποιήσουν.

Εξειδικεύοντας στους λόγους, το 39% σημειώνει ότι δεν θέλει να αποκτήσει παιδιά λόγω οικονομικής αβεβαιότητας, ενώ οι μισοί εξ αυτών αναφέρονται σε προσωπικούς και επαγγελματικούς λόγους.

Παράλληλα, δύο στους δέκα δεν θέλουν γενικά να αποκτήσουν παιδιά.

Σημαντική συνιστώσα στο δημογραφικό της Περιφέρειας αποτελεί και η μετανάστευση, με τους νέους σε παραγωγική ηλικία να φεύγουν προς Αθήνα και εξωτερικό και τις αγροτικές περιφερειακές ενότητες να χάνουν άνδρες και γυναίκες 20-39 ετών.

Από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει ότι 1 στους 4 γονείς μεταξύ 18 και 35 ετών δηλώνουν ότι τα παιδιά τους έχουν ήδη μετακομίσει και ζουν εκτός της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Ταυτόχρονα το 31% δηλώνει ότι τα παιδιά τους σχεδιάζουν να μετακομίσουν από την περιοχή που διαμένουν σήμερα στο μέλλον. Αθροιστικά, διαπιστώνεται ότι οι μισοί νέοι της Κεντρικής Μακεδονίας σκέφτονται να φύγουν από την Περιφέρεια.

Ένα ακόμη ενδιαφέρον εύρημα είναι το γεγονός ότι το 26% των παιδιών σκέφτεται να μετακομίσει εντός της Περιφέρειας καταδεικνύοντας το φαινόμενο της αστικοποίησης και της ερήμωσης της επαρχίας.
Ως προς τα αίτια που τους ωθούν σε μετακίνηση, το συντριπτικό 73% επικαλείται εργασιακούς λόγους.

Οι ερωτώμενοι που ζουν στο εξωτερικό περιγράφουν με σαφήνεια την ανωτερότητα των εργασιακών συνθηκών, της οργάνωσης της πόλης και των κοινωνικών υποδομών, ενώ, αντίθετα, όσοι μετακινήθηκαν σε άλλες περιοχές της Ελλάδας -κυρίως στην Αθήνα- αναγνωρίζουν πως η πρωτεύουσα προσφέρει περισσότερες επιλογές και ευκαιρίες από τη Θεσσαλονίκη, ιδιαίτερα στον επαγγελματικό τομέα, παρά την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής.

Ως προς την προοπτική επιστροφής στην Περιφέρεια, όσοι μετακινήθηκαν στο εσωτερικό αναφέρουν ότι πιθανώς θα επέστρεφαν μόνο αν υπάρχουν επαγγελματικές ευκαιρίες και βελτιωθούν οι υποδομές, ενώ για όσους έφυγαν για το εξωτερικό το ενδεχόμενο επιστροφής αφορά συχνότερα μια «επιθυμία συναισθηματικής σύνδεσης» παρά ρεαλιστική επιλογή. Πολλοί, δε, θα ήθελαν τα παιδιά τους να βιώσουν ελληνική κουλτούρα, αλλά θα τα ενθάρρυναν να ζήσουν στο εξωτερικό για εμπειρία και εργασία.

Η ακρίβεια το σημαντικότερο πρόβλημα, το εργασιακό η κύρια αιτία του δημογραφικού

Η ακρίβεια και η χαμηλή αγοραστική δύναμη παραμένει το κυριότερο πρόβλημα των πολιτών στην περιοχή που κατοικούν, καταγράφοντας ποσοστό 69% στην έρευνα κοινού. Ακολουθούν η ανεργία, η έλλειψη θέσεων εργασίας, η μείωση/γήρανση πληθυσμού, η κατάσταση των υποδομών (οδικό δίκτυο, σχολεία, νοσοκομεία κτλ.) και η οικονομική ανάπτυξη. Μοιρασμένες είναι οι απόψεις για την ικανοποίηση από την ποιότητα ζωής στην περιοχή κατοικίας, με την ελαφρά πλειοψηφία να δηλώνει ικανοποιημένη και τους πολίτες να αναφέρονται σε προβλήματα καθημερινότητας ανάλογα με τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής.

Ως προς τους λόγους του δημογραφικού προβλήματος στην περιοχή τους, το 53% απαντά την έλλειψη αξιοπρεπών/ καλά αμειβομένων θέσεων εργασίας.

Την ίδια ώρα, το 40% θεωρεί ότι οι νέοι επιλέγουν γενικά να μην κάνουν παιδιά και το 28% αποδίδει το δημογραφικό πρόβλημα στην περιοχή στην έλλειψη προοπτικών οικονομικής ανάπτυξης.

Τέσσερα είναι τα μέτρα που προκρίνουν οι ερωτηθέντες για την αντιμετώπιση του δημογραφικού:

Αύξηση του επιδόματος τεκνοποίησης και του επιδόματος παιδιού (47%), κίνητρα για εργαζόμενους/νέους για να εγκατασταθούν/να παραμείνουν στην περιοχή τους (46%), μέτρα για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος (44%) και κίνητρα για επιχειρήσεις για να εγκατασταθούν στην περιοχή ή να αυξήσουν τις θέσεις εργασίας στην περιοχή (40%).

Τέλος μόλις επτά δήμοι, από τους συνολικά 38 δήμους της Περιφέρειας, αντιστέκονται στην εικόνα της πληθυσμιακής συρρίκνωσης, καταγράφοντας μικρή αύξηση στην απογραφή του 2024, καθώς στην συντριπτική τους πλειονότητα είναι δήμοι της Θεσσαλονίκης, ενώ υπάρχει και ένας στη Χαλκιδική.